„34-ty raz”
Patrząc na bizantyjskie mozaiki, zastanawiamy się z czego wynika ich niezwykłość i ponadczasowość? Historyk sztuki wyjaśni nam teologiczną wymowę przedstawionych scen, sens układu kompozycyjnego palców tłumaczących dogmaty wiary. A my, po prostu patrzymy, chłoniemy piękno, dostrzegając harmonię świata, stoimy, tacy mali, pod kopułą z wizerunkiem Chrystusa Pantokratora. Zobaczymy i zrozumiemy doskonałość dzieła dopiero wtedy, gdy z pewnej odległości obejmiemy wzrokiem całą misterną mozaikę, kolorowe płytki w naszej wyobraźni zawirują obrazem, a jego wymowa skrystalizuje się w treść zrozumiałą dla mózgu. Tak właśnie jest z historią. Można się zastanawiać, po co ją badamy, uczymy, pielęgnujemy? Historia jest właśnie taką mozaiką. Losy ludzi jak kolorowe płytki mozaiki tworzą obraz czasu przeszłego, który chcemy poznać, aby zrozumieć harmonię świata, nasze w nim miejsce, dotknąć prawdy. Te doświadczenia ludzkie, wbrew temu co my chcielibyśmy odkryć, nie są białe lub c